تفاوت میان سانسور و برش
در مطالعات بقاء معمولاً تمرکز بر روی سانسور (Censoring) شدن دادهها است و توجه چندانی به مبحث برش (Truncation) نمیشود در صورتی که اگر در مطالعه برش وجود داشته باشد بایستی از برآوردگرهای دیگری که این موضوع و در نظر گرفتن استفاده شود. برای تفکیک این دو موضوع تعاریف زیر برای اونها بیان شده:
سانسور در مورد دادههایی که در نمونه در حال پیگیری شدن هستند رخ میدهد اما برش در مورد دادهها یا افرادی هستند که ما آنها را ندیدهایم. به بیان دیگر برش در مورد طرح نمونهگیری است و سانسور در مورد دادههای موجود در نمونه گرفته شده است. با استفاده از مثال تفاوت میان این دو موضوع را بهتر نشان میدهم
فرض کنید مطالعهای قصد دارد طول عمر افرادی که با استفاده از عمل جراحی قلب باز با استفاده از روش ON pump (عمل جریان خون در هنگام عمل توسط خود قلب انجام میگیرد) است را مورد بررسی قرار دهد. طول دوره زمانی مطالعه 2 سال پس از عمل جراحی در نظر گرفته شده است. فرض کنید جامعه مورد بررسی بیماران جراحی شده به روش On pump در بیمارستانهای شهر مشهد باشد. برای انجام این مطالعه نمونهای به حجم 200 از بیمارانی که به این روش جراحی شدهاند به تصادف از بیمارستانها گرفته میشود
سپس این بیماران از زمان عمل جراحی تا دو سال پس از آن پیگیری شدهاند (دقت کنید در اینجا زمان ورود بیماران به مطالعه الزاماً یکی نیست و افراد در زمانهای مختلف میتوانند وارد مطالعه شده باشند)
در حین پیگیری این 200 بیمار 50 نفر از آنان قبل از پایان 2 سال به علت بیماریهای مرتبط با عمل جراحی یاد شده فوت میکنند (گروه A). 10 نفر از این افراد از ادامه همکاری در این طرح خودداری میکنند (گروه B). 6 نفر از آنان به دلایل دیگری به غیر از عمل جراحی فوت میکنند (گروه C) (عواملی مثل تصادف، خودکشی، قتل و ...) و مابقی آنان یعنی 136 نفر از آنان پس از پایان دوره زمانی مطالعه همچنان زنده هستند (گروه D). حال بر اساس مثال فوق سانسور و برش را میتوان تفکیک نمود.
گروه A: اطلاعات این افراد نشان دهنده طول دوره زمانی بقاء است و در این دادهها سانسوری وجود ندارد
گروههای B، C و D: افراد این گروه با توجه به اینکه زمان بقاء آنان نامشخض مانده است سانسور شدهاند (البته نوع سانسور هر کدام یک از این گروهها با هم متفاوت است)
و اما گروه E: این گروه بیمارانی هستند که به روش جراحی On pump در یکی از بیمارستانهای مشهد جراحی شدهاند اما در نمونه 200تایی جایی نداشتهاند. این گروه باعث ایجاد برش در نمونهگیری شده و این مطالعه بایستی از روشهای تحلیل بقایی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد که موضوع برش را در نظر داشته باشد.
البته شاید این موضوع به ذهن شما خطور کند که درتمامی مطالعات آماری، ما با نمونهای از جامعه سر و کار داریم و بنابراین تمامی مطالعات بقاء دارای برش هستند.
در جواب به این سوال باید گفت که حق با شما است، در اکثریت کارهای تحقیقاتی ما با نمونه سر و کار داریم اما نه در همه آنها. به عنوان مثال اگر در مثال بالا جامعه مورد بررسی به بیماران جراحی شده با استفاده از روش On pump از تاریخ شروع مطالعه به بعد در بیمارستان رضوی در نظر گرفته شود آنگاه میتوانیم تمامی بیماران مورد نظر را مورد بررسی قرار داده و در این صورت دیگر خبری از برش در دادهها نیست
من احسان صباغيان، دانشجوی دکتری در زمینه بیوانفورماتیک هستم. علاقه مند به مباحث كاربردي آمار در علوم مختلف، به خصوص پزشكي و ژنتیک.